İştirak Nafakası
İştirak Nafakası Nedir ; Son verilen evliliklerin sonunda, eşler arasında nafaka talep edilmesi, bundan sonraki yaşamda sosyal ve ekonomik olarak yaşamın sürdürülmesi için gereklidir. Özellikle çocuklar işin içerisindeyse bu durumun gerekliliği daha da çok olmaktadır. Türk Medeni Kanunun gereğince, boşanan eşler için iştirak nafakası olarak, çocukların sağlık, eğitim ve gıda masraflarını göz önünde bulunduran yardım parası verilmektedir.
İştirak Nafakası Nedir ?
Eşlerin boşanması sırasında, velayeti kendisine verilmeyen taraf aleyhine, ergin olmamış çocuğun lehine, hakim tarafından hükmedilerek, herhangi bir talep olmaksızın verilen nafaka türüdür. Bu nafaka verilirken eşler arasındaki kusur durumu göz önünde bulundurulmaz. Çünkü nafakanın verilmesindeki amaç, ergin olmayan çocuğun tüm gereksinimlerinin karşılanmasıdır. Sağlık, eğitim, barınma ve çocuğun yetiştirilmesi gibi giderler için, kendisine verilmeyen eşin maddi durumu oranında katılması sağlanır.
Türk Medeni Kanunu’nun 182/2. maddesine göre;
“Velâyetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlâk bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.”
Boşanma davası açıldıktan sonra, mahkeme tarafından tedbir nafakası ödenmesine karar verilmiş ise, boşanmanın gerçekleşmesi ile birlikte iştirak nafakası şeklinde ödenmesine karar verilmektedir.
İştirak Nafakasını Kimler Talep Edebilir?
Boşanma davasının sonucunda, velayeti kendisinde olmayan eş aleyhine olarak, çocuğun ihtiyaçlarını karşılamak üzere hükmedilen nafakadır. Bu nedenle iştirak nafakası davası açabilecek kişiler bellidir.
Peki kimler iştirak nafakası alabilir?
- Çocuğa bakan eş
- Vasi
- Çocuğa atanan kayyım
- Ayırt etme gücüne sahip çocuk
İştirak Nafakasının Miktarı Nasıl Belirlenir?
İştirak nafakası miktarı belirleme esnasında, çocuğun yaşı, ekonomik koşullar, eğitim durumu ve genel ihtiyaçlara uygun şekilde anne babanın durum göz önünde bulundurularak karar alınır.
TMK. 182/2.maddesine göre; “Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır”. Aynı yasanın 328/1. maddesine göre de; “Ana ve babanın bakım borcu, çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ile anne ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri dikkate alınarak belirlenir. Nafaka miktarının belirlenmesinde çocuğun gelirleri de gözönünde bulundurulur” (TMK. 330/1).
İştirak Nafakası Kaç Yaşına Kadar Devam Eder?
Türk Medeni Kanunları gereğince, kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ya da mahkeme tarafından ergin kabul edilmesi ile iştirak nafakası son bulur. Çocuk ergin olmasına karşılık, eğitimi devam ediyor ise, eğitim hayatı sona erene kadar iştirak nafakası ödenmeye devam edilir.
İştirak Nafakası Hangi Durumlarda Kesilir?
Çocuk nafakası olarak bilinen iştirak nafakası ne zaman kesilir sorusuna en net cevap: bu nafaka çocuk reşit oluncaya kadar devam etmektedir. 18 yaşına gelene kadar çocuk, velayeti üzerinde olmayan anne ya da babasının maddi durumuna göre bakım ve eğitim masraflarını alma hakkına sahiptir.
Çocuğun velayeti elinde olan eş, bu parayı çocuğun eğitim ve bakımı için almaktadır. İştirak nafakası 18 yaşını tamamladıktan sonra da alınmaktadır.
İştirak nafakası aşağıdaki hallerde kesilir:
- Çocuğun ergin olduktan sonra eğitim hayatına devam etmemesi,
- Çocuğun evlenmesi.
- Nafaka borçlusunun ölmesi,
İştirak Nafakası Zaman Aşımı
İştirak nafakası ödenmediği durumlarda, maliye aracılığı ile cebri icra uygulanır ve bu şekilde tahsili yoluna gidilir. Mahkeme ilamları ile ilam hükmündeki diğer kararlar son işlem tarihinden itibaren 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Yani bu ilam dayanak alınarak işlem yapılamaz. (İİK m.39/1 BK m. 146)
Nafakanın kolay şekilde tahsis edilebilmesi adına, kanun koyucular tarafından bazı tedbirler alınmıştır.
- Nafaka alacaklarının ödenmemesi halinde, tahsil sırasında emekli maaşına haciz konulabilir.
- Daha önceden, borçlunun maaşına haciz konulsa dahi, daha önceki hacizlerden bağımsız olarak maaştan kesilmektedir.
- Nafaka borçlusunun maaşına haciz konulması halinde, aylık nafaka miktarının tamamı maaştan kesilebilir.
- İcra İflas Kanunu gereğince, nafaka borçlusunun menkul ya da gayrimenkul malları icra ile satıldığında, satılanların parasından öncelikle nafaka parası ödenir
Bu kapsamda, nafaka borçlusu olan taraf, aylık nafaka bedelini ödemediği takdirde, nafaka alacaklısının şikayeti üzerine, diğer şartlarında var olması halinde, İİK 344. maddesine göre 3 aya kadar tazyik hapsine mahkum edilecektir.